|
Phan Nhật Nam
Dựa Lưng Nỗi Chết
Đào Vũ Anh Hùng
LTS : Nhân-Ái đăng tải
bài "Phan Nhật Nam - Dựa Lưng Nỗi Chết" của tác giả Đào Vũ Anh Hùng,
tuy không c̣n tính cách thời sự nhưng chúng tôi nhận thấy mẫu chân
dung nhà văn không chịu khuất phục trước mọi thủ đoạn trả thù tàn
độc của Cộng sản, mang ḷng cảm phục người chiến sĩ cầm bút tiêu
biểu của Miền Nam. Xin mời bạn đọc đón nhận để biết đến thân phận
những người cầm bút thất thế của Miền Nam và đánh giá chế độ CSVN "nhân
đạo" như thế nào ?
Lần cuối cùng, tôi gặp Phan Nhật Nam, vào một sáng Chủ nhật, đâu
khoảng hơn tháng trước ngày miền Nam rơi vào tay cộng sản. Nam
đang đứng nói chuyện với nhà văn Vũ Bằng và nhà văn Mặc Thu trên lề
đường trước nhà ông Chu Tử và vợ chồng Đằng Giao, 104 đường Công Lư.
Thấy Nam trẻ trung tươi sáng trong bộ quân phục Nhảy dù vải kaki
vàng thẳng cứng nếp hồ với đầy đủ lon lá, huy chương và sợi giây Bảo
quốc rực rỡ, tôi thoáng ngạc nhiên v́ lần gặp gỡ trước Nam đă nói
với tôi rằng vừa giải ngũ. Tôi hỏi đùa:
― Bạn tôi quân cách rềnh ràng đi lănh thưởng ?
Tôi có ư trêu Nam về số tiền một triệu ông Chu Tử đề
nghị báo Sóng Thần tặng Nam về tác phẩm " Tù Binh Và Hoà B́nh " để
bỉ thử giải Văn học Nghệ thuật bần tiện của Thiệu. Nam cười lớn:
― Cái giải thưởng của bố già cậu sài mẹ nó hết rồi, có cụ Vũ Bằng
biết đấy !
Rồi Nam tự giải thích khi thấy tôi hóm hỉnh nh́n Nam với bộ quân
phục:
― Cậu Nam giải ngũ nhưng cậu Nam vẫn là lính Nhảy dù hợp lệ !
Nhưng mà giải ngũ rồi chán quá mi ơi. Buồn cóc biết làm ǵ và thèm
mặc lại quân phục?
Xong Nam dịu giọng nói như than thở:
― Có lẽ tao lại phải làm đơn xin tái ngũ. Giải ngũ mà tao có cảm
tưởng xấu hổ như một thằng đào ngũ !
Tôi có chuyện cần, vội gặp ông Chu Tử nên không nán lại
góp chuyện với ba người và t́m hiểu chuyện Nam giải ngũ là đùa hay
thật. Tôi chào và leo lên gác. Lúc trở xuống th́ Nam đă không c̣n
đấy nữa, và đó là lần cuối cùng tôi gặp Phan Nhật Nam, cho đến ngày
di tản và cho đến bây giờ là sáu năm chia biệt.
Gặp Nguyên Vũ ở Fort Chaffee, gặp Lê Văn Mễ và một số
bạn trong và ngoài binh chủng Nhẩy dù thân biết Phan Nhật Nam, tôi
đều hỏi thăm và rơ chắc Nam cùng vợ con kẹt lại. Tôi rất buồn và lo
lắng cho Nam cùng các bạn văn không di tản được. Nhưng tôi nghĩ nhớ
và lo lắng cho số phận Phan Nhật Nam nhiều nhất. Là bởi, lần ra Hà
Nội quan sát vụ trao trả tù binh, Nam đă ngông nghênh ôm theo cả một
lô sách " Mùa Hè Đỏ Lửa " kư tặng các văn nghệ sĩ miền Bắc. Đó là
tác phẩm để đời của nhà văn chiến trường số Một của miền Nam viết về
cuộc chiến khốc liệt mùa hè 72, đầy rẫy lời thống mạ chủ nghĩa và
tập đoàn lănh đạo miền Bắc, phơi bầy thực chất phi lư bi thảm của
cuộc nội chiến và toàn vẹn bộ mặt bất lương đốn mạt của " anh Hồ
cộng sản " - thứ " nhân tài chết tiệt của dân tộc " - mà Nam đem đến
tận nơi, dí vào mắt chúng. Tôi thật phục Nam. Tôi vẫn muốn có dịp
hỏi thăm Nam về chuyến theo phái đoàn Ủy ban Liên hiệp Quân sự ra Hà
nội và khi trở về, Nam đă viết cuốn " Tù Binh và Hoà B́nh mà tôi
chưa được đọc ".
Đối với tôi, Nam đă chiếm giữ một cảm t́nh đặc biệt. Tôi
yêu cái văn chương bốc lửa của Nam, thích cái con người tàng tàng
ngạo nghễ của Nam. Kỷ niệm tôi có với Phan Nhật Nam không nhiều
nhưng đủ để tôi và Nam coi nhau như bạn thiết. Tôi đọc tác phẩm đầu
tay của Nam, cuốn " Dấu Binh Lửa " nhân một kỳ nghỉ dưỡng sức trên
Đà Lạt và đă say mê cuốn hút, cảm phục văn tài, vô cùng thú vị với
những ḍng thể hiện sống động mạnh mẽ, hiên ngang, đậm sũng t́nh
người, chứa chan ḷng yêu quê hương đất nước ... Phan Nhật Nam,
ngôi sao mới hiện nhưng đă chói lọi trong giới quân nhân cầm bút.
Nam hiện thực đời ḿnh, phổ diễn tâm t́nh, cảm nghĩ của một người
vững chắc lập trường quốc gia nhân bản, hiện thực tấn thảm kịch đầy
bi phẫn đau thương của cả một thế hệ trong đó có Nam vừa thủ diễn
vừa là chứng giả. Nam đă nói lên được tiếng ḷng thầm kín cùng khát
vọng chung của những người cầm súng. Nam là gạch nối giữa những
người lính chiến và dân thành thị. Nhờ có tác phẩm của Phan Nhật
Nam, dân thành phố ngụp lặn trong b́nh yên hưởng thụ mới giật ḿnh
biết đến và biết rơ mức độ thảm khốc của chiến tranh cùng sự hy sinh
quá lớn của người lính. Điều rơ rệt nhất là Nam đă nói lên được cho
nhân loại hiểu về cái chính nghĩa của cuộc đấu tranh để tự tồn.
Rằng những người lính Việt Nam Cộng Hoà cầm súng và chiến đấu không
phải v́ bản năng hiếu sát hay yêu thích chiến tranh, mà là chiến đấu
để tồn tại. Cho chủ nghĩa Quốc gia tồn tại và nền Tự do Dân chủ của
miền Nam tồn tại.
Trong các thiên bút kư chiến trường, Phan Nhật Nam đă
cực tả được độ cao cùng tột của chiến tranh tàn khốc, hiện thực được
cả một trời đất mênh mang thống hận trong ḷng người dân Việt trước
cảnh tương tàn đẫm máu, đă vẽ ra một thiện thân sừng sững của người
lính Nhảy dù chiến đấu hào hùng và chết rất hào hùng. Những đời
trai trẻ quên bỏ hạnh phúc, t́nh yêu, tương lai, sự nghiệp cùng
những vui riêng để bước vào chốn cùng hung cực hiểm, đầy rẫy gian
lao khổ nhọc và bị vô ơn bạc đăi nhưng vẫn lầm ĺ chịu đựng và dũng
cảm xông pha trận mạc, trực diện kẻ thù, đổ mồ hôi, xương máu lao
thẳng vào đạn lửa, phóng ḿnh vào nỗi chết cho giải đất miền Nam
được tồn tại và người dân miền Nam được sống c̣n.
Phan Nhật Nam là một nhà văn có chân tài. Ngôn ngữ xử
dụng trong văn chương Phan Nhật Nam là thứ ngôn ngữ hừng hực như lửa,
mạnh mẽ như gió băo, vững chắc như thành đồng, tha thiết, nồng nàn,
chứa chan nhân tính ...
Tôi gặp Nam lần đầu do Thế Phong đưa lại chơi nhà Nam ở
đường Trần Nhật Duật, Tân Định. Nhưng biết nhiều về Nam th́ qua bạn
cùng khoá với Nam là Vơ Ư. Tôi nhớ lần đó Nam nói khoái tôi v́ bài
bút kư " Dakseang Gối Mỏi Lưng Đồi " tôi viết trên tuần báo Đời và
kư tặng tôi cuốn " Mùa Hè Đỏ Lửa " với vỏn vẹn mấy chữ Tặng ông, bạn
tôi làm Thế Phong cười ngất :
― Nó là nhà văn đang lên, sách bán có tiền nên hà tiện chữ nghĩa
cho bạn bè !
Sau này tôi mới nói cho Nam biết cái thằng bay chiếc C&C
cho tướng Hậu nửa đêm vào Tân Khai trong trận băo Mannie, giữa mưa
đạn pḥng không Việt cộng mà Nam nằm dưới đất nh́n thấy khi theo
chiến đoàn trung tá Cần vào giải vây An Lộc rồi viết trong " Mùa Hè
Đỏ Lửa " chính là tôi, Nam có vẻ thống khoái v́ sự ngẫu nhiên ấy,
cười khà khà và phán một câu:
― Thấy chiếc máy bay, tao thương quá. Những thằng Không quân chân
hổng giữa trời, chết mà không biết thằng khốn nạn nào " chơi " ḿnh
th́ " lỗ " quá! Thực t́nh tao " rét " mày ạ, chết dưới đất vững hơn
... Ai ngờ lại là mày bay cho ông Hậu ! Hà hà ! ... Mày rơi đêm
đó là tao lại có tí đề tài " viết cho một người nằm xuống " !
Trong những ngày bôn ba chiến trận, thỉnh thoảng tôi có
gặp Nam vác máy h́nh theo quân Dù đi làm phóng sự. Nhưng thường là
những lúc tôi về Saigon cùng Nam và một vài bạn văn nghệ ghé La
Pagode bù khú. Đó là những lần tôi có dịp thán phục khoa đấu láo
của Nam. Cái giọng oang oang nửa Huế, nửa Quảng Nam, pha tí Bắc kỳ,
một khi mở máy là nói liên miên đủ thứ đề tài ... Có thể nói khoa
tán phét của Nam vô địch ! Nam có khả năng nói thao thao hàng giờ
không ngưng nghỉ và thật lôi cuốn, có duyên, ba hoa châm biếm bất
cần thiên hạ.
Tôi nhớ nhất một lần đang đấu vung vít với chúng tôi, Nam
bất chợt để ư thấy một cô gái ngồi uống nước một ḿnh ở bàn bên cạnh.
Cô gái mặc đồ đầm, có nét đẹp kiêu kỳ sang cả của một thứ kiều nữ
con nhà giàu học trường đầm, châm hút điếu Salem. Thế là Nam kêu
lên:
Tại hạ xin có ư kiến: Người đẹp mà hút Salem là không đúng sách vở
!
Thế là Nam bỏ mặc câu chuyện dở dang với chúng tôi, kéo ghế
qua bàn cô gái. Tôi không nhớ Nam hút thuốc ǵ nhưng cũng là một
thứ thuốc lá đầu lọc và Nam bô bô quảng cáo cho hiệu thuốc của ḿnh
với những lời dẫn chứng theo sách vở, theo kinh nghiệm, theo thống
kê, theo lời " Khổng Tử xổm tọa chi viết " , theo lời khuyên của bác
sĩ này, nhà sản xuất nọ và Nam đem luôn chính trị, kinh tế, quân sự
và cả truyện chưởng Kim Dung vào bài hát nói! Nam nói một cách trơn
tru hữu lư. Trong cái hoạt kê quấy nhộn ấy, tôi thấy khẩu tài của
Nam vượt xa miệng lưỡi dẻo kẹo của những anh giang hồ bán thuốc Sơn
Đông. Những tay măi vơ láu cá vặt đó, hay những lời tuyên truyền
của mấy cậu mợ cộng sản nhà quê không thể duyên dáng bay bướm trí
thức như Nam được. Cô gái cuối cùng phải bỏ nét mặt lạnh lùng kênh
kiệu, bật cười ph́ và nhận điếu thuốc Nam mời. Bài tán láo của Nam
dài gần nửa tiếng đồng hồ và hai tay ăn tục nói phét có hạng trong
mấy chúng tôi hôm đó là Thế Phong và Dương Hùng Cường cũng phải chào
thua Nam.
Đó là một vài trong những kỷ niệm tôi có với Phan Nhật
Nam. Tôi yêu và phục Nam không chỉ có văn tài và và khoa đấu hót.
Nam thông minh, hiếu động, tính t́nh thẳng trực, ngang tàng khí
phách, đôi khi hành động như một thứ " cao bồi văn nghệ " nhưng
không nhố nhăng lố bịch. Cái ngông nghênh tự phụ của Nam, đối với
tôi không có ǵ quá đáng. Tâm hồn Nam sâu sắc, nhiều t́nh cảm và
rất tốt với bạn bè. Nam bị kẹt lại v́ ngày 30-4 dắt vợ con vào nhà
tướng Kỳ nhưng không thấy ông tướng râu kẽm, bèn chạy qua DAO.
Trước cảnh chen lấn cùng ám ảnh một đảo Guam không hơn ǵ các trại
đón dân tị nạn miền Trung, Nam chán nản đưa vợ con trở về. Cộng sản
tiếp thu Saigon, Nam như con chuột mắc nạn trong bẫy xập, cuống
cuồng sợ hăi v́ tin cộng sản sẽ lùng giết. Phan Nhật Nam, đại úy
Nhảy Dù, nhà văn chống cộng lẫy lừng tên tuổi, thành viên đối nghịch
to mồm nhất trong Ủy ban Liên hợp Quân sự? phải là thành phần Ngụy
số một " có nợ máu với nhân dân ! " Nam hơn ai hết, hiểu rơ bản
chất đê tiện của cộng sản, biết rơ những ǵ đang chờ đợi ḿnh và Nam
t́m chỗ ẩn thân. Nam bỏ Saigon về Long Khánh làm rẫy trước khi cộng
sản có chương tŕnh lùa dân đi kinh tế mới. Nhưng Nam biết trước
sau ǵ cũng không thể lẩn trốn được cái mạng lưới công an tinh vi
cộng sản một khi chúng cố t́nh lùng kiếm và v́ Phan Nhật Nam quá nổi.
Ngày 22-6-75, Nam ra tŕnh diện học tập và bị giam tại trại Long
Giao. Chính tại đây, Nam đă viết trong bản tự khai, " Trong đời tôi,
tôi chỉ có một điều ân hận là có ông bố hành nghề cộng sản ! "
Bố Nam theo kháng chiến từ năm Nam 7 tuổi, hiện là một nhân
vật cao cấp trong Chính trị bộ Hà nội, tên Phan Văn Tŕnh. Mẹ Nam
là bà Ngô Thị Phương Dung, chết năm Nam 18, học trường Phan Chu
Trinh, Đà nẵng. Nam sinh ngày 10-9-43 tại Huế nhưng lớn lên tại
Quảng nam. Sinh viên Sĩ quan Vơ bị Quốc gia Đà Lạt khoá 18, ra
trường năm 1963, t́nh nguyện đi binh chủng Nhảy dù. Năm 1968 ra
khỏi binh chủng và thời gian sau Hiệp định Paris, Phan Nhật Nam là
thành viên VNCH trong Ủy ban Liên Hợp Quân Sự Bốn Bên cho đến ngày
miền Nam rơi vào tay cộng sản.
Những năm tại ngũ, Phan Nhật Nam từng tham dự hầu hết các
chiến trường sôi bỏng ở quốc nội (1963-1973). Từ những địa danh nổi
tiếng như Khe Sanh, Cồn Tiên, đến những làng nhỏ ở Cửa Việt, Diễm Hà
Trung, Diễm Hà Nam, cho đến nững hóc hiểm hoang vu ở cuối thung lũng
sông Kim Sơn; từ tây vực quận Hoài Ân, B́nh Định, tới làng Mă Tây,
vv? nơi nào Nam cũng tới và đă tham chiến, chỉ trừ chiến dịch Hạ Lào.
Quăng đời binh nghiệp bôn ba đă cho Phan Nhật Nam quá nhiều chất
liệu phong phú để dựng thành tác phẩm. Khởi nghiệp viết văn từ 1969
và đă nổi tiếng với tác phẩm đầu tay " Dấu Binh Lửa " .Sau này văn
tài Phan Nhật Nam chói sáng hơn với tập bút kư chiến trường " Mùa Hè
Đỏ Lửa " nói đến cuộc chiến khốc liệt cùng tinh thần chiến đấu hào
hùng tuyệt vời của người lính Việt Nam Cộng Hoà trong những trận
đánh rúng động thế giới ở Quảng Trị, An Lộc ... vào mùa hè binh biến
1972.
Ngoài những bài phóng sự, những truyện ngắn đăng rải rác
trên các nhật báo, tuần báo, đặc san Saigon, Phan Nhật Nam chỉ trong
5 năm từ ngày khởi nghiệp, đă có một số lượng tác phẩm đáng kể xuất
bản và tạo được tên tuổi, chỗ đứng riêng biệt trong làng văn : Dấu
Binh Lửa ( Đại Ngă, 1969, Hiện Đại tái bản 1974 ) - Dọc Đường Số Một
( Đại Ngă, 1970 ) - Mùa Hè Đỏ Lửa ( Sáng Tạo, 1972, tái bản 2 lần,
1973, 1974 ) - Ải Trần Gian ( Đại Ngă, 1970 ) - Dựa Lưng Nỗi Chết (
Hiện Đại, 1973 ) - Tù Binh và Hoà B́nh ( Hiện Đại, 1974 ).
Những tác phẩm Phan Nhật Nam dự định xuất bản nhưng không
thực hiện được v́ biến cố 30-4-75 gồm: " Những Ngày Hè Cuối Cùng -
Đá Nát Vàng Phai - và Mặt Trận Quảng Trị " ( c̣n có tên Trên Gịng
Đá Đổ Mồ Hôi ).
Chưa hết, Phan Nhật Nam hiện đang ở trong trại tù cộng sản
nhưng vẫn c̣n cầm bút. Hơn cả Phùng Quán với " Giấy bút tôi ai cướp
giật đi, tôi vẫn dùng dao viết văn lên đá ... " Phùng Quán khi viết
những câu thơ phẫn hận ấy, trên vai vẫn c̣n mang quân hàm của chế độ,
không ở trong tù, vẫn c̣n phương tiện để mà viết và c̣n có được cơ
hội phổ biến là tờ Nhân Văn Giai Phẩm.
Phan Nhật Nam bị đưa ra Bắc từ 22-6-76, qua những trại tù
kinh khiếp nằm sâu trong rừng núi thượng du Bắc Việt nước độc giết
người: Sơn La, Lai Châu, Tuyên Quang, Hoàng Liên Sơn và cuối cùng
hiện ở trại tù số 5 Thanh Hoá thuộc hệ thống Trại Đầm Đùn, hay trại
tù Lư Bá Sơ khủng khiếp bậc nhất trong hệ thống tù cộng sản. Nhưng
Phan Nhật Nam vẫn viết. Viết trong những điều kiện trăm phần khốn
cực hơn Phùng Quán. Viết lén lút phập phồng dưới nắng lửa, mưa dầm,
trong tối tăm đói lạnh, vây quanh bởi những cặp mắt nham hiểm ŕnh
ṃ cú vọ của một bầy lang sói. Suốt năm năm tù tội đọa đầy, Nam đă
dựng khung hai tác phẩm trường thiên " Đá Nát Vàng Phai " và " Luyện
Ngục Rực Lửa " cùng những trang nhật kư gửi vợ con yêu dấu. Hai tập
dàn bài Nam dấu cất đă bị khám phá và tịch thu. Nam bị chúng đánh
đập, cùm xiềng, giam vào hầm đá biệt lập tối tăm lạnh buốt, chịu
đựng đói khát cực khổ suốt ba mươi nhăm ngày đêm thảm nhục và cuối
cùng Nam đă sống c̣n như một nhiệm mầu. Nam c̣n hơi thở nghĩa là
c̣n nghị lực, c̣n vững vàng ư chí để phấn đấu, để tin yêu và hy vọng,
không quên ḿnh là một Hướng đạo sinh " Vui Vẻ Trong Mọi Khó Khăn ",
không quên ḿnh là lính Nhảy Dù " Cố Gắng " , không quên ḿnh là một
chiến sĩ có thêm nặng trên vai thiên chức Nhà Văn! Nam thể hiện nỗi
thảm thương khổ nạn của kiếp tù đầy nhục nhă của chính ḿnh và chung
của hàng trăm ngàn bạn bè chiến hữu đồng cảnh ngộ vào những trang
nhật kư đầm đ́a máu lệ gửi cho vợ con, như một tiếng kêu thương bi
thiết gửi cho người thế giới bên ngoài.
Những trang nhật kư này, coi như tác phẩm mới nhất của nhà
văn Phan Nhật Nam viết trong lao tù cộng sản và tôi đang có trong
tay.
Do một người bạn cùng khoá với tôi và là bạn chung của tôi và
Nam gửi cho, khoảng trung tuần tháng 10-80, với lời nhắn " Nam nhờ
tôi trao cho bạn, để làm cách nào vận động cứu Nam, nếu không nó
chết." Bạn tôi là Đại úy hoa tiêu Không lực, rất thân với Phan Nhật
Nam, ra tŕnh diện cùng ngày, chung chuyến tầu ra Bắc và đôi ba lần
cách khoảng bị giam chung với Nam cùng một trại tù. May mắn cho Nam
là Chử Quân Anh trước ngày được cộng sản phóng thích nhờ bao công
lao tốn phí vận động của người vợ có quốc tịch Pháp, đă v́ bạn, mưu
mô lén dấu giúp Nam đem ra được tập nhật kư và mang qua Pháp an toàn.
Quân Anh cho tôi biết Nam bị liệt vào thành phần tù chính trị ngoan
cố và chúng đă dành sẵn cho Nam bản án tử h́nh. Nếu không, nhẹ nhất
cũng khổ sai chung thân v́ Phan Nhật Nam cương ngạnh vô phương cải
tạo. Quân Anh c̣n cho tôi biết thêm rằng t́nh trạng sức khoẻ của
Nam hiện tại rất là thê thảm. Cái thân h́nh vốn gầy g̣ mảnh khảnh
của Nam " bây giờ tiều tụy suy nhược, ông không thể nhận ra đâu
..." Lao động quá sức và ăn đói, bệnh tật không thuốc men đă khiến
Nam chân run không đứng vững. Đầu váng, mắt hoa, lúc nào cũng nghe
tiếng ve u u trong óc. Phổi hư, răng mục nguyên hàm, tóc rụng từng
mảng v́ nhiều thứ bệnh tù: bệnh thiếu dinh dưỡng, bệnh ghẻ ngứa,
bệnh tê thấp, bệnh đau dạ dày, bệnh trĩ nội xuất huyết hậu môn ngày
hàng lít máu ... Thế mà vẫn phải khổ dịch lao tác mỗi ngày. Phá
rừng, xẻ núi, c̣ng lưng đập đá, oằn người bấu những ngón chân bật
máu đẩy từng xe đá hay kéo vần khối gỗ nặng trên cả sức người khoẻ
mạnh vượt hai cây số đường đèo trơn trượt ... Thế mà vẫn phải chỉ
một buổi sáng cúi xuống, nhấc lên, khuân 670 tảng bùn nước nặng
trung b́nh 10 kilô hay 6 tấn 7 cho một thân tù ốm yếu? Thế mà trời
đông hàn vẫn phải trần truồng ngâm ḿnh dưới ḍng sông giá buốt đẩy
từng bè củi, lội ngược con nước về trại cách xa 4 giờ đường bộ trong
trong cái lạnh cắt da của 7 độ centigrade !
Tôi mềm nhũn cả ḷng. Những ḍng chữ nhỏ kín đầy hai mặt
những trang giấy xé ra từ quyển vở học tṛ tồi tàn phẩm chất sản
xuất từ cái gọi là xă hội chủ nghĩa miền Bắc đúng là nét chữ cứng
cỏi thân quen của Phan Nhật Nam. Cái văn chương ngôn ngữ kết đọng
thành khối đau thương thống hận vô cùng đó đúng là thứ văn chương
ngôn ngữ chỉ một Phan Nhật Nam có được.
Định mệnh nào đă đưa Nam vào con đường khổ nạn đắng cay
nhường ấy ? Định mệnh nào cay nghiệt đă khiến cha con Nam đối đầu
chủ nghĩa, để rồi ngày trùng phùng trong nghịch cảnh, Nam chỉ biết u
oán nh́n cha thinh lặng qua chấn song tù, nước mắt khổ đau tủi hận
chan chứa tuôn rơi ?... Ba mươi năm đi làm cách mạng để đổi lấy một
ngày " chiến thắng " trở về thấy cảnh gia đ́nh ly tán. Để thấy đứa
con trai tù tội. Để chứng kiến cái chết u uất của đứa con gái. Em
gái Nam có chồng học tập, tuyệt vọng hủy đời xuân sắc trước cặp mắt
ngỡ ngàng đau đớn của người cha cộng sản .
C̣n Nam, Phan Nhật Nam đă như một anh hùng ngă ngựa, hiên
ngang bước vào ḷ luyện ngục với nụ cười khinh mạn. Hiên ngang nhận
chịu những ngón đ̣n thù đê tiện và cực cùng độc ác. Để chứng tỏ đởm
lược của một chiến sĩ Nhảy dù, chứng tỏ hào khí của người lính quốc
gia, chứng tỏ phong thái bất khuất của một nhà văn hữu hạng miền
Nam, Nam đă chối bỏ những lời dụ hoặc để làm tờ khai tự thú theo ư
muốn cộng sản, chối bỏ đặc ân từ ảnh hưởng chức vụ người cha và bởi
thế, vợ Nam mới bị ngăn cấm liên lạc với chồng. Những lá thư gửi
vào trại tù, vợ Nam phải dùng tên khác, gửi cho người khác nhờ
chuyển đến Nam lén lút. Và bởi thế, bố Nam không thể làm ǵ cưỡng
chống mệnh lệnh đảng can thiệp cho Nam. Trong suốt 5 năm tù tội,
Nam chỉ được vợ con thăm nuôi một lần duy nhất, nhưng không phải là
một cuộc thăm tù chính thức. Vợ Nam phải chạy vàng hối lộ cho bọn
công an bộ đội để có giấy tờ mạo danh, dắt hai con thơ lặn lội đường
trường ra Bắc thăm chồng.
Đó là lần gặp gỡ ngắn ngủi, cực cùng chua xót và cảm động
vào tháng 5-79 mà Nam đă viết trong trang đầu nhật kư. Những ḍng
máu lệ đầm đ́a thương tủi ấy, tôi đọc mà rúng động. Tôi nh́n thấy
cảnh tủi mừng đau đớn của cuộc trùng phùng thực hư ảo mộng giữa cha
con chồng vợ trên bờ đê lộng gió. Tôi thấy những giọt nước mắt thảm
sầu thánh thót rơi trên những gương mặt khổ đau thống hận. Và nghe,
và cảm nhận được tất cả nỗi u oán uất nghẹn không thốt thành lời
trên những đôi môi khô héo, trong những tia nh́n chĩu nặng tủi hờn.
Thật tội thương Nam. Thật hết sức đáng yêu và vô vàn cảm phục.
Quân Anh nói với tôi nhiều chuyện về Nam và khẳng định một điều rằng
trong tù Nam sống không hèn. Tôi biết Phan Nhật Nam vững vàng bản
ngă, đầy ắp t́nh người, t́nh yêu thương đồng loại. Cao cả biết bao
nhiêu khi nghe Nam nói đến cái chết của đứa bé gái con " em Lợi " .
Nói đến những người tù nữ, đến những đứa trẻ tuổi măng thơ sinh ra
và lớn lên trong đói khổ trại tù, lây lất, bơ vơ ... " Những đứa bé
da nhăn như người già v́ thiếu dinh dưỡng " !
Đọc những ḍng diễn tả trong nhật kư, tôi nhận ra Nam vẫn
nguyên tṛn bản chất. Một Phan Nhật Nam vui tếu tàng tàng. Một
Phan Nhật Nam người hùng Mũ đỏ. Một Phan Nhật Nam trọng danh dự và
nhất ngôn. Cái tinh thần Hướng đạo Nam hằng ôm giữ, cái châm ngôn "
Vui Vẻ " chỉ nam cho đời sống, Nam đă tận tụy thi hành ngay cả trong
những giây phút Nam đang " Dựa Lưng Nỗi Chết " ! Tôi đă mỉm cười
trong nước mắt ngậm ngùi ... Thân xác Nam rũ liệt nhưng tinh thần
Nam c̣n vững thẳng với bao gắng gượng, dưỡng nuôi nghị lực để sống
c̣n cho hy vọng mănh liệt có một ngày về mà Nam gọi đó là sự " Phục
Sinh Mầu Nhiệm ", bằng vào niềm tin nơi Thiên chúa, bằng vào t́nh
yêu vợ thương con quá mạnh. Tôi bồi hồi cảm động khi thấy Nam viết
say sưa về cái mộng ra tù cầm bút viết văn trở lại, kiêu hănh, nồng
nàn khoe với vợ con về tập bản thảo của hai cuốn trường thiên viết
trong tù ngục? Lại c̣n cái ước ao có được chiếc khẩu cầm để thổi te
te trước giờ lên vơng mỗi đêm. Lại c̣n đỏm đáng chuốt trau nhân
dáng, dù cho tàn tạ cũng là nét tàn tạ rất " hùng " của một Sĩ quan
Cộng Hoà xuất thân Vơ Bị, hỏi xin cái nón rộng vành che nắng lửa
trời hè lao động nhưng nhất định không phải là thứ nón tai bèo của
mấy chú Vi-Xi ! ... Thật tội thương Nam, dù trong khổ nạn vẫn cố
đem vui sống cho đời, dù trong đầy đọa cũng không đánh rơi nhân phẩm
và chịu đồng hoá với bầy ác thú.
Tháng 3-80, vợ con Nam đă vượt biên bằng đường bộ tới Thái
Lan và đến nay khi tôi viết những ḍng chữ này (tháng 2-81), ba mẹ
con vẫn long đong cơ cực sống trong trại tị nạn Sikew. Phải hiểu
một khi quyết định rời bỏ miền đất quê hương chẳng biết dung người
ấy, chị Nam đau đớn thế nào và Nam ngẩn ngơ rúng động thế nào khi
biết vợ con ḿnh từ nay đă xa cách ngh́n trùng, để lại bên trời khổ
nhục ḿnh Nam với nỗi cô đơn trầm thống. Phải mất một thời gian ḍ
t́m liên lạc, tôi mới có địa chỉ viết thư xin ư kiến chị Phan Nhật
Nam về việc phổ biến tập nhật kư. Bởi v́ dầu sao những trang nhật
kư này Nam viết riêng cho vợ con và là báu vật thiêng liêng chỉ
riêng vợ con Nam có quyền tư hữu. Hơn thế nữa, việc công bố nhật kư
làm sao tôi dám tự chuyên v́ ảnh hưởng rất lớn tới nỗi an nguy của
Nam. Tôi nghĩ tới trường hợp nhà văn Doăn Quốc Sĩ cùng những lời hy
vọng của Nam đă viết và ủy thác Chử Quân Anh trao tập nhật kư cho
tôi, việc trước tiên tôi có thể làm được là liên lạc với anh Trần
Tam Tiệp, tổng thư kư Văn Bút Việt nam Hải ngoại nhờ vận động với
Văn Bút Quốc Tế cùng các cơ quan quyền lực quốc tế can thiệp cho Nam
được tự do.
Anh Trần Tam Tiệp đă sốt sắng lo liệu. Phan Nhật Nam có
tên trong danh sách tù nhân văn nghệ sĩ được hội Văn Bút Quốc tế
trực tiếp can thiệp. Hơn thế nữa, Phan Nhật Nam c̣n được ghi tên dự
một giải văn chương quốc tế với tác phẩm là tập nhật kư này. Ủy ban
Ân Xá Quốc Tế cũng lấy tên và địa chỉ trại tù để gửi quà tặng cho
Nam. Tôi báo tin và chị Nam viết trả lời, " Nếu anh thấy việc công
bố nhật kư của Nam nhất thiết phải làm th́ anh cứ tùy tiện. Cũng
như anh, tôi hơi lo không biết việc ấy có lợi hay hại cho Nam song
đành vậy. Tôi rất mừng khi biết Pen Club gửi quà tặng cho Nam.
Những món quà của Pen Club có một giá trị tinh thần đáng kể. Nam sẽ
phấn khởi và hy vọng hơn khi biết có sự chú ư của bên ngoài đối với
ḿnh. Nghị lực cũng giống như vốn liếng, để không ăn dần cũng suy
ṃn hao hụt đi, rất cần sự tiếp sức ... "
Tôi chỉ chụp một trang nhật kư của Nam gửi cho chị đọc.
Chị đau đớn viết cho tôi, " Những ngày trong trại tị nạn này cũng là
những ngày tôi cảm thấy gần gũi Nam nhất trong suốt mấy năm nay. Có
cái hạn chế của thực phẩm để cảm thông một phần nào cái đói. Có se
da v́ chăn Hồng Thập Tự phát quá ngắn không chùm kín đầu để cảm được
cái lạnh của người đốn cây xẻ đá giữa buốt giá của mùa đông miền Bắc
... Tôi biết Nam là người yêu đời sống rất mănh liệt, thế mà Nam đă
ai oán kêu lên Thà rằng ta chết cho xong! th́ đủ biết Nam bi phẫn
tuyệt vọng đến nhường nào. Ḷng tôi tan nát ..."
Tôi không thể chờ đợi lâu hơn để hoàn tất việc chuyển dịch
tập nhật kư sang Anh ngữ phổ biến đồng loạt cùng bản văn Việt ngữ.
Công việc này quả thực quá khả năng tôi v́ văn chương ngôn ngữ Phan
Nhật Nam vô cùng khó dịch, dù tôi có bỏ ra hàng ngàn giờ và dốc toàn
vốn liếng cũng không thể chuyển ra ngoại ngữ trung thực và trọn vẹn
mức độ bi thương thảm thiết chứa trong từng lời, từng chữ mà Nam đă
viết bằng máu lệ đời ḿnh. Tôi không thể để lâu hơn. V́ Nam đang
quằn quại mỏi ṃn ngóng đợi từng ngày, từng giờ. V́ những điều Quân
Anh kể về t́nh trạng sức khoẻ của Nam và lời nhắn " làm thế nào vận
động cứu Nam, không nó chết " ám ảnh tôi lo lắng bồn chồn.
Tôi xin gửi đến các báo chí Việt ngữ trên toàn thế giới,
kính nhờ quư vị phổ biến rộng răi trong mọi giới đồng bào tị nạn.
Xin gửi đến các hội đoàn quốc gia tranh đấu chống cộng sản và tranh
đấu cho nhân quyền. Gửi chung những bằng hữu thân biết Phan Nhật
Nam, các nhà văn, nhà báo, các chiến hữu của Nam? với lời khẩn thiết
kính xin quư vị tiếp tay phổ biến tài liệu này và vận dụng mọi
phương tiện tranh đấu buộc cộng sản trả tự do cho nhà văn Phan Nhật
Nam. Tiếng kêu thương của Phan Nhật Nam cũng là tiếng kêu thương
đứt ruột của hàng trăm ngàn người Việt Nam của chế độ Tự do đang bị
cộng sản giết dần ṃn trong các trại tù cải tạo.
Tập nhật kư này nếu được các vị dịch giả thừa khả năng ngoại ngữ
dịch ra Anh văn và Pháp văn, phổ biến cho nhân loại toàn cầu biết
đến cái thảm trạng kinh hoàng của hệ thống lao tù cộng sản, phải là
một công tŕnh văn hoá lớn lao, không riêng ǵ Phan Nhật Nam cùng vợ
con mang ơn quư vị, mà tất cả những người chống cộng trên thế giới
đều biết ơn.
Đào Vũ Anh Hùng |
